»Σημειώνοντας
αυτές τις συμβουλές, που είναι βασισμένες εις την πείρα των
αγίων Πατέρων
της Εκκλησίας, καταλήγουμε εις το συμπέρασμα ότι η κυρία, η
μόνη, η πιό
εύκολη μέθοδος για να φθάση κανείς εις το τέρμα της σωτηρίας και
της
πνευματικής τελειότητος, είναι η συχνότης και το αδιάκοπο της προσευχής,
οσονδήποτε
αδύνατη κι αν είναι αυτή. Χριστιανική ψυχή, αν δεν ευρίσκης μέσα
σου την δύναμι
να λατρεύσης τον Θεόν "εν πνεύματι και αληθεία", εάν η καρδιά
σου δεν
αισθάνεται ακόμη την θερμότητα και την γλυκειάν ικανοποίησι της
νοεράς και
εσωτερικής προσευχής, τότε φέρε σαν θυσία την προσευχή που
ημπορείς να
κάνης, όση κινείται εις τα όρια της θελήσεώς σου, όση ημπορεί η
δύναμί σου να
προσφέρη. Άφησε το ταπεινό όργανο, τα χείλη σου, πρώτα απ'
όλα να
αποκτήσουν την συνήθεια της συνεχούς και επιμόνου επικλήσεως.
Άφησέ τα να
ψιθυρίζουν, το ολοδύναμο όνομα του Ιησού Χριστού, συχνά και
χωρίς διακοπή.
Αυτό δεν έχει μεγάλο κόπο και ημπορεί του καθενός η δύναμι
να το
εφαρμόση. Αυτό ακόμη, είναι εκείνο εις το οποίον η συμβουλή του
αποστόλου
προτρέπει λέγοντας: "Δι' α το ο ν ναφέρωμεν ὐ ῦ ὖ ἀ θυσίαν αινέσεως
διά παντός τῷ Θεῷ,
τοῦτ' ἔστι κ αρπον χειλέων ὁμολογούντων τῷ ὀνόματι
αὐτοῦ".
»Η συχνότης
της προσευχής πράγματι δημιουργεί μια συνήθεια και γίνεται
δεύτερη φύσις.
Από καιρού εις καιρόν φέρνει το μυαλό και την καρδιά σε μιάν
ανώτερη
κατάστασι. Όταν, λοιπόν, ένας άνθρωπος τηρή την εντολήν αυτή του
Θεού για την
αδιάλειπτη προσευχή με την μίαν αυτήν εκπλήρωσιν εκπληρώνει
και τόσα άλλα
συγχρόνως, επειδή, εάν οποιοσδήποτε αδιάκοπα, πάντοτε και σ'
όλες τις
περιπτώσεις προσφέρει την Προσευχή, επικαλούμενος σιωπηλά το
αγιώτατον
όνομα του Ιησού (αν και εις την αρχή είναι δυνατόν να κάνη την
επίκλησι χωρίς
την ανάλογη θέρμη και το ζήλο και με την ανάγκη κάποιας
επιβολής εις
τον εαυτό του) τότε, δεν θα έχη καιρό για ανώφελη συνομιλία,
κατακρίνοντας
τον συνάνθρωπό του ή δαπανώντας τον χρόνο του σε αμαρτωλές
επιθυμίες και
πράξεις. Κάθε κακή σκέψι, με τον τρόπο αυτό φυγαδεύεται. Κάθε
κακή πράξις
δεν ευρίσκει πεδίον για να εκτελεσθή. Κάθε πολυλογία ή
αργολογία θα
έρχεται αντιμέτωπη της προσευχής αυτής και κάθε ελάττωμα δεν
ημπορεί να
ζήση και να καρποφορήση αντιμέτωπο με το θείον Όνομα.
»Η συχνή
εξάσκησις της προσευχής συχνά ανακαλεί την ψυχή από διάφορα
αμαρτήματα και
την εξασκεί και την επιστρατεύει να πράττη αυτό που είναι
ουσιώδες για
την επίτευξι της ενώσεως με τον Θεό. Βλέπεις τώρα πόσον
αναγκαία και
απαραίτητη είναι η ποσότης της προσευχής; Συχνότης εις την
προσευχή είναι
ο μοναδικός τρόπος για να φθάση κανείς εις το ύψος της
καθαρής και
αληθινής προσευχής. Είναι το μέσον αυτό, η αρίστη και η πιο
αποτελεσματική
προπαρασκευή για την προσευχή, και η ασφαλέστερη οδός για
να φθάση ο
άνθρωπος εις το τέρμα της προσευχής και της σωτηρίας.
»Για να πείσης
τον εαυτό σου τελικά, για την αναγκαιότητα και την καρποφορία
της συχνής
προσευχής σημείωσε: 1) Ότι κάθε παλμός και κάθε σκέψις
προσευχής
είναι εργασία του Αγίου Πνεύματος και μυστική φωνή του αγγέλου
φύλακος του
καθ' ενός. 2) Ότι το όνομα του Ιησού Χριστού, που επικαλείται
κανείς εις την
προσευχή, περιέχει μέσα του αυτοϋπάρχουσα και αυτοενεργούσα
ανορθωτική
δύναμι, γι' αυτό. 3) Μη ανησυχής από την ατέλεια και την ξηρασία
της προσευχής
σου, αλλά περίμενε με υπομονή τον καρπό της συχνής
επικλήσεως του
θείου Ονόματος. Μη δίνης προσοχή εις τις ανόητες
παρεμβάσεις
του ματαίου αυτού κόσμου που λένε ότι η συχνή επίκλησις, και
όταν είναι
επίμονος είναι μια ανώφελη επανάληψις. Όχι. Η δύναμις του θείου
Ονόματος και η
συχνή επίκλησίς του, θα αποκαλύψουν τους καρπούς με τον
καιρό τους.
Σχετικά μ' αυτό ένας πνευματικός συγγραφεύς έχει γράψει τα εξής:
"Γνωρίζω
ότι σε πολλούς που ονομάζονται πνευματικοί και σοφοί, φιλόσοφοι
που ερευνούν
παντού για πράγματα κίβδηλα και δευτερεύοντα, που φαίνονται
σπουδαία εις
τα μάτια του λογικού και της υπεροψίας, η απλή μα συχνή
εξάσκησις της
αρετής φαίνεται, εις τα μάτια τους, ότι είναι μικρής σημασίας,
κατωτέρας
απασχολήσεως και γενικά κάτι τι το τετριμμένο".
»Αλλ' οι
δυστυχείς, απατούν τους εαυτούς των και ξεχνούν την διδασκαλία του
Χριστού:
" άν μή στραφ τε καί γένησθε ς τά παιδία ο Ἐ ῆ ὡ ὐ μή εἰσέλθητε εἰς τήν
βασιλείαν τῶν
οὐρανῶν". Κατεργάζονται για τον εαυτόν τους ένα είδος
επιστήμης της
προσευχής και βασίζονται εις τα ασταθή θεμέλια του φυσικού
λογικού. Αλλά
τί χρειαζόμεθα την μελέτην, την γνώσι και την πολλή σκέψι για
να ειπούμε με
καθαρή καρδιά το, "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με"; Ο θείος
Διδάσκαλός μας
δεν εξυμνεί το είδος αυτής της συνεχούς προσευχής; Δεν
έχουμε θαυμάσιες
απαντήσεις λάβει και θαυμάσια έργα κατορθώσει με την
μικρήν αυτή,
μα συνεχή προσευχή; Ω, χριστιανική ψυχή, βασίσου εις το θάρρος
σου και μη
σταματάς την αδιάσπαστην επίκλησι αυτής της προσευχής, έστω και
αν η φωνή σου
αυτή βγαίνει από καρδιά που ευρίσκεται σε πόλεμο με τον εαυτό
της κ' είναι
μισογεμισμένη από διάφορα κοσμικά πράγματα. Δεν πειράζει.
Προχώρησε μόνο
και μη αφήνης τα χείλη σου να σιωπήσουν ή να ενοχληθούν.
Θα καθαρίση η
καρδιά τα μέσα της με την συνεχή επανάληψι της επικλήσεως.
Ποτέ μην αφήνης
την μνήμη σου να λησμονήση το, "Μείζων ἐστι ὁ ἐν ὑμῖν ἤ ὁἐν
τῷ κόσμω"
και το, "Μείζων ἐστι ὁ Θεός της καρδίας ἡμῶν", λόγια τα οποία
γράφει ο
Απόστολος και ευαγγελιστής Ιωάννης.
«Ώστε μετά από
αυτά τα πειστικά επιχειρήματα, ότι η συνεχής προσευχή,
ολοδύναμη σε
όλη την ανθρώπινη αδυναμία, είναι ασφαλώς κατορθωτή από τον
άνθρωπο και
βασίζεται κατά πλήρη τρόπον εις την θέλησί του, αποφάσισε και
δοκίμασε έστω
και για μια μόνη ημέραν εις την αρχή. Κράτησε μιαν επίβλεψιν
εις τον εαυτόν
σου και κάνε την συχνότητα της προσευχής σου πυκνότερη ώστε
να
καταναλίσκεται όσο το δυνατόν περισσότερος χρόνος το εικοσιτετράωρο για
την επίκλησι
του ονόματος του Ιησού, από οποιανδήποτε άλλην απασχόλησι κι
ο θρίαμβος
αυτός της προσευχής, εις τις κοσμικές φροντίδες, σε λίγο καιρό θα
σου δείξη, ότι
δεν επήγεν η ημέρα εκείνη χαμένη. Αντίθετα, συνέτεινε κι αυτή,
το κατά
δύναμιν, για την εξασφάλισι της σωτηρίας εις την ζυγαριά της θείας
δικαιοσύνης.
Γιατί η συχνή προσευχή ισοζυγίζει τις αδυναμίες σου και τις τυχόν
κακές σου
πράξεις και σβήνει τα αμαρτήματα της ημέρας από το βιβλίο τού
Θεού και της
συνειδήσεως· θέτει δε ακόμη τα πόδια σου επάνω εις τα σκαλιά
της σκάλας της
δικαιοσύνης και σου δίνει την ελπίδα της εισόδου εις την_ευλογίαν της μελλούσης
ζωής, που θα ακολουθήση την παρούσα».