Ὅταν κάποιος θεωρεῖ ὅλους τούς ἀνθρώπους καλούς, αὐτός εἶναι καθαρός στήν καρδιά. Αὐτό τονίζει καί ἡ Ἁγία Γραφή, συμβουλεύοντας τούς ἀνθρώπους νά θεωροῦν τούς ἄλλους ἀνώτερους ἀπό τόν ἑαυτό τους. Καί ὁ προφήτης Ἀββακούμ λέει ὅτι «τό καλό καί ἀγαθό μάτι δέν βλέπει ποτέ πονηρά». Χρειάζεται μεγάλος ἀγώνας γιά νά φτάσει κανείς στήν πρώτη ἀθωότητα, ὅπως βγήκαμε ἀπό τά χέρια τοῦ Δημιουργοῦ. Πρέπει νά γίνει κανείς σάν τό νήπιο πού τό χαρακτηρίζει ἡ ἁπλότητα καί ἡ ἀκακία.
Μπορεῖ ὅμως ὁ ἄνθρωπος νά φτάσει σ᾿ αὐτό τό μέτρο τῆς ἀρετῆς; Ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού ἔφτασαν πολύ ψηλά στήν ἀρετή, ὅπως ὁ ἀββᾶς Σισώης καί τόσοι ἄλλοι πού νεκρώθηκαν γιά τόν κόσμο, σάν τά βρέφη πού τά μεταφέρεις ἀπό τόν ἕνα τόπο στόν ἄλλο, χωρίς νά καταλαβαίνουν τίποτε.
Ὅποιος θέλει νά προκόψει στήν ἀρετή, πρέπει νά κλαίει γιά τίς ἁμαρτίες του καί νά παρακαλεῖ τόν Θεό νύχτα καί μέρα νά τόν συγχωρήσει. Ἡ ἀρετή θέλει καθημερινή ἄσκηση. Ἄν δέν νεκρωθεῖ κανείς γιά τήν ἁμαρτία καί ὅλα ὅσα σχετίζονται μ᾿ αὐτήν, πάντα θά μένει πίσω πνευματικά καί δέν θά αἰσθάνεται ποτέ ἱκανοποιημένος. Πένθος, δάκρυα, προσευχές, μελέτη τῶν θείων Γραφῶν καί ἐλεημοσύνες πρέπει νά εἶναι ἡ καθημερινή τροφή τῆς ψυχῆς.
Οἱ ἅγιοι ἔφτασαν σέ ὕψη ἀρετῆς γιατί ἔκαναν καθημερινό καί ἀσταμάτητο ἀγώνα γιά τήν ἀποκτησή της. Ἄν κι ἐμεῖς δέν κλάψουμε εἰλικρινά γιά τίς ἁμαρτίες μας καί δέν ἀγωνιστοῦμε, ὁ Θεός θά μᾶς ἀποστραφεῖ καί ἡ ψυχή μας θά μείνει φτωχή σέ ἀρετές. Τά πάθη ἔχουν ρίξει βαθειές ρίζες μέσα στήν ψυχή μας καί δέν ξεριζώνονται εὔκολα. Ἄς παρακαλέσουμε τόν Κύριο νά μᾶς βοηθήσει στόν ἀγώνα μας αὐτό, γιατί μόνοι μας δέν πρόκειται νά κάνουμε τίποτε.
Ὁ Κύριος εἶπε: «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ», γιατί αὐτοί θά δοῦν τόν Θεό. Καί τά μάτια πού θά δοῦν τόν Θεό πρέπει νά εἶναι καθαρισμένα μέ τά δάκρυα τῆς μετανοίας. Ἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς καί τό πένθος εἶναι ἑνωμένα. Γι᾿ αὐτό εἶπε ὁ Κύριος καί τόν ἄλλο μακαρισμό: «Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοί παρακληθήσονται». Ἀπό τό πένθος ἡ ψυχή φτάνει στήν καθαρότητα.
Μεγάλο πρᾶγμα ἡ παράκληση, ἡ παρηγοριά ἀπό τόν Κύριο. Μᾶς ξεκουράζει περισσότερο ἀπό τή μάνα μας καί ἀπό τόν πατέρα μας καί ἀπό κάθε ἀγαπητό πρόσωπο πού ἔχουμε στή ζωή αὐτή.
Ἡ ἄσκηση τῆς ἀρετῆς εἶναι δύσκολη. Μή ξεχνᾶμε ὅμως ἐκείνους πού νύχτα καί μέρα παρακαλοῦν τόν Θεό νά τούς καθαρίσει ἀπό τά πάθη καί νά τούς δώσει τό χάρισμα τῶν δακρύων, μέ τά ὁποῖα ἐξαγνίζεται ἡ ψυχή. Τά πάθη δέν μποροῦν νά ἐπαναστατήσουν ἐναντίον τῆς ψυχῆς ὅταν αὐτή εἶναι ἑνωμένη μέ τόν Θεό. Ἀλλά γιά νά κατορθωθεῖ αὐτό χρειάζεται καθημερινός ἀγώνας ἐναντίον ὅλων τῶν προσβολῶν πού ἔρχονται ἀπό τόν ἑαυτό μας, ἀπό τόν διάβολο καί ἀπό τόν κόσμο. Ὁ ἀγωνιστής τῆς ἀρετῆς δέν πρέπει νά ξεχνάει, ὅτι στόν κόσμο αὐτό εἶναι πρόσκαιρος καί μιά μέρα θά φύγει ὁπωσδήποτε καί θά δώσει λόγο γιά τίς πράξεις του στόν δικαιοκρίτη Θεό. Οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἔφτασαν σέ μεγάλα καί ὑψηλά μέτρα ἀρετῆς μέ τήν καθημερινή ἄσκηση. Λίγο ν᾿ ἀφήσουμε τόν ἑαυτό μας χωρίς πνευματική τροφοδοσία, αὐτό γρήγορα τό ἐκμεταλλεύεται ὁ διάβολος καί κάνει τή δουλειά του, δηλαδή τή φθορά τῆς ψυχῆς μας. Ἄν ξεπεράσουμε τά ψεύτικα καί μάταια πράγματα τοῦ κόσμου, γρήγορα ὁ Θεός θά μᾶς ἀνοίξει τόν δρόμο γιά τήν ἀπόλαυση τῶν πνευματικῶν ἀγαθῶν. Καί ὅταν φτάσει κανείς σ᾿ αὐτή τήν κατάσταση, θά θαυμάζει τή μεγαλωσύνη τοῦ Θεοῦ πού χαρίζει τόσες δωρεές στόν καλό ἀγωνιστή καί θά φωνάζει ἀπό τά βάθη τῆς ψυχῆς του: «Ὤ βάθος πλούτου καί σοφίας καί γνώσεως Θεοῦ»!
Θαυμάζει κανείς τή σοφία καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Μᾶς χάρισε τόν κόσμο αὐτό, κι ἐμεῖς ἀντί νά τόν χαροῦμε ἀληθινά, πέσαμε στήν ἁμαρτία, ξεχάσαμε τόν Θεό. Αὐτός ὅμως πάλι μᾶς σήκωσε, ἀνοίγοντας καινούρργιο δρόμο μέ τήν Ἀνάσταση Του. Ὅλ᾿ αὐτά πρέπει νά μᾶς δημιουργοῦν ἐνθουσιασμό καί ν᾿ ἀγωνιζόμαστε περισσότερο κατά τῶν παθῶν μας, τά ὁποῖα ἀντιστρατεύονται τήν ψυχή μας.
Ἄν σκεπτόμαστε τί μᾶς ἔχει ἑτοιμάσει ὁ Θεός, τά πάντα θά τά βλέπαμε σάν «σκύβαλα», δηλαδή σκουπίδια, προκειμένου νά κληρονομήσουμε τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ὅταν ὁ ἀγωνιστής τῆς ἀρετῆς δέν θυμᾶται τόν σκοπό του, δέν κάνει τίποτε. Μοιάζει σάν τόν ἀθλητή πού τρέχει, χωρίς νά ξέρει ποῦ θά καταλήξει. Ἡ κατάληξη ἡ δική μας δέν εἶναι στή ζωή αὐτή, ἀλλά στήν ἄλλη. Στήν ἄλλη ζωή, τήν αἰώνια καί ἀτελεύτητη, προσέβλεπαν οἱ μυριάδες τῶν ἁγίων, ἀσκητῶν καί μαρτύρων καί ἔπαιρναν δύναμη στόν ἀγώνα τους. Καί γι’ αὐτό ἀψήφισαν τά πάντα, καί διωγμούς καί πεῖνα καί βασανιστήρια καί τόσα ἄλλα, γιά νά κερδίσουν τόν Χριστό. Καί τόν κέρδισαν. Δέν χορταίνει ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου μέ τά ξυλοκέρατα τῆς ἁμαρτίας, ἀλλά μέ τόν ζωντανό καί αἰώνιο Λόγο τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι γεμάτος δύναμη ἀνακαινιστική. Δύναμη πού φωτίζει, ζωογονεῖ καί καθοδηγεῖ τήν ψυχή στόν ἀληθινό προορισμό της. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος γεμίζει ἀληθινά ἀπό πνευματικό πλοῦτο, καί δοξάζεται ὁ Θεός. Αὐτό μᾶς τό εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος: «Οὕτω λαμψάτω τό φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τά καλά ἔργα καί δοξάσωσι τόν Πατέρα ὑμῶν τόν ἐν τοῖς οὐρανοῖς». Κι ἐμεῖς φωτιζόμαστε καί φωτίζουμε καί τούς ἄλλους ἀνθρώπους. Τί μεγάλη τιμή στόν ἄνθρωπο! Πόσο τόν ἀνεβάζει ὁ Θεός μέ τήν ἀρετή! Ἡ ἀρετή εἶναι δυσκολοκατόρθωτη, ἀλλά μᾶς ἀνεβάζει στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ. Ἄς παρακαλοῦμε λοιπόν καθημερινά τόν Κύριο νά μᾶς δυναμώνει στόν ἀγώνα μας, στήν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς.
Φωτογραφίες από το μοναστήρι του Γέροντα Εφραίμ του Φιλοθεΐτη στην Αριζόνα
