Ο
Θεός, η μακαρία φύση, η υπερτέλεια τελειότητα, όλων των καλών και όλων
των ωραίων η Ποιητική Αρχή, η πάνω από το καλό και πάνω από το ωραίο,
έχοντας προορίσει από πάντοτε κατά την θεαρχική Του ιδέα να κάνει τον
άνθρωπο Θεό και έχοντας θέσει γι' αυτόν από την αρχή μέσα στο νου Του
πριν από κάθε τι άλλο αυτόν τον σκοπό, τον δημιούργησε όταν Εκείνος
έκρινε καλό. Και αφού έλαβε το σώμα από την ύλη και του έβαλε από τον
εαυτό Του ψυχή, φτιάχνει σαν ένα κόσμο, μεγάλο στο πλήθος των δυνάμεων
και στην υπεροχή μέσα στο μικρό σώμα, να βλέπει εποτπικά την αισθητή
κτίση και να διδάσκεται τη νοητή, κατά τον πολύ στην θεολογική γνώση
Γρηγόριο. Τι άλλο βέβαια παρά πραγματικό άγαλμα και θεόφτιαχτη εικόνα
γεμάτη με όλες τις χάρες; Κι έπειτα αφού του έδωσε και το νόμο της
εντολής – σαν μια δοκιμασία του αυτεξουσίου του – αποφάσισε ότι έπρεπε
στο εξής να υποχωρήσει σ' αυτόν. και, λέει ο Σειράχ, τον άφησε στην
διάθεση της κρίσεώς του(Σ. Σειράχ 15,14) να εκλέγει κατά την γνώμη του ό,τι του παρουσιαζόταν.
Έπαθλο για την τήρηση της εντολής θα έπαιρνε την πραγματική χάρη της θεώσεως, θα γινόταν Θεός και θα καταφωτιζόταν στους αιώνες με το αληθινό φως. Αλλά, ω πονηρή ραδιουργία του φθόνου! Ο αρχικός εισηγητής της κακίας δε βάσταξε να τα δει αυτά πραγματοποιημένα. Γέμισε φθόνο κατά του Πλάστη και του πλάσματος, όπως λέει ο ιερός Μάξιμος. Του ενός, για να μη γίνει καταφάνερη στην πράξη η πανύμνητη δύναμη της Αγαθότητας να θεοποιεί τον άνθρωπο. του άλλου, για να μην παρουσιαστεί μέτοχος αυτής της υπερφυσικής δόξας κατά την θέωση. Αφού με τους δόλους του ο δολερός καταεξαπάτησε τον δόλιο άνθρωπο, τον έκανε με τις καλοπροαίρετες τάχα συμβουλές του να παραβεί την εντολή που θα τον έκανε Θεό. Κι αφού τον απομάκρυνε από τη θεία δόξα, φανταζόταν ο αντάρτης πως ήταν κανένας Ολυμπιονίκης, επειδή μπόρεσε να διακόψει την εκπλήρωση της προαιώνιας βουλής του Θεού.
Έπαθλο για την τήρηση της εντολής θα έπαιρνε την πραγματική χάρη της θεώσεως, θα γινόταν Θεός και θα καταφωτιζόταν στους αιώνες με το αληθινό φως. Αλλά, ω πονηρή ραδιουργία του φθόνου! Ο αρχικός εισηγητής της κακίας δε βάσταξε να τα δει αυτά πραγματοποιημένα. Γέμισε φθόνο κατά του Πλάστη και του πλάσματος, όπως λέει ο ιερός Μάξιμος. Του ενός, για να μη γίνει καταφάνερη στην πράξη η πανύμνητη δύναμη της Αγαθότητας να θεοποιεί τον άνθρωπο. του άλλου, για να μην παρουσιαστεί μέτοχος αυτής της υπερφυσικής δόξας κατά την θέωση. Αφού με τους δόλους του ο δολερός καταεξαπάτησε τον δόλιο άνθρωπο, τον έκανε με τις καλοπροαίρετες τάχα συμβουλές του να παραβεί την εντολή που θα τον έκανε Θεό. Κι αφού τον απομάκρυνε από τη θεία δόξα, φανταζόταν ο αντάρτης πως ήταν κανένας Ολυμπιονίκης, επειδή μπόρεσε να διακόψει την εκπλήρωση της προαιώνιας βουλής του Θεού.
Αλλά, για να
μιλήσω κατά τις θείες εξαγγελίες, το σχέδιο του Θεού για την θέωση της
ανθρώπινης φύσεως παραμένει στον αιώνα και οι βαθείς λογισμοί Του σε
όλες τις γενεές που θα έρθουν(Ψαλμ. 32,11).
οι λόγοι δηλαδή της πρόνοιας και της κρίσεως που αποβλέπουν σ' αυτό το
σκοπό, προχωρούν αμετάβλητοι και κατά τον παρόντα αιώνα και κατά το
μελλοντικό, κατά την ανάπτυξη του ιερού Μαξίμου. Γι' αυτό ευδόκησε στις
έσχατες ημέρες ο ίδιος ο θεαρχικότατος Λόγος του Πατέρα από ευσπλαχνία
να αθετήσει τα θελήματα των αρχόντων του σκότους, και να φέρει εις πέρας
και να πραγματοποιήσει την αρχαία και αληθινή βουλή που είχε κάνει. Με
την ευαρέσκεια λοιπόν του Πατέρα και τη συνεργία του Αγίου Πνεύματος
σαρκώθηκε, προσέλαβε όλη την δική μας φύση κι αφού την θέωσε, μας έδωσε
έπειτα και τις σωτήριες και θεοποιητικές εντολές Του. Με το βάπτισμα
εγκατέσπειρε μέσα στις καρδιές μας σαν θεϊκό σπόρο την τέλεια χάρη του
Παναγίου Πνεύματός Του και μας έδωσε, κατά τον θείο Ευαγγελιστή,
εξουσία, ώστε και τις ζωοποιούς Του εντολές σύμφωνα με τις αλλαγές της
πνευματικής μας ηλικίας να εφαρμόζομε και με την εκτέλεσή τους να
διατηρήσομε άσβηστη μέσα μας την χάρη. Τέλος, να δώσομε καρπούς, να μας
κάνει τέκνα Θεού(Ιω. 1,12) και Θεούς και να καταντήσομε σε άνδρα τέλειο, στην πνευματική ηλικία για την πληρότητα των δωρεών του Χριστού(Εφ. 4,13). Τούτο ήταν, συγκεφαλαιώνοντας, η κατάληξη και το συμπέρασμα της όλης οικονομίας για μας του Λόγου.